نگاهی به متافیزیک و ماوراء الطبیعه ، آیا این دو یکی هستند ؟

پیش از این در مورد سوءاستفاده از مفاهیم فیزیک کوانتومی نوشتاری ارائه کرده بودیم. در آن نوشتار توضیح دادیم که بسیاری از تعاریف و واژگان حیطه علوم در معرض کژفهمی و سوء برداشت قرار دارند. رد پای این فهم نادرست را غیر از علم، در فلسفه نیز می‌توان یافت. مثلاً بسیاری از مردم تصور می‌کنند متافیزیک یعنی چیزی ورای فیزیک یا مجموعه رویدادهای ماوراءالطبیعه یا پدیده‌هایی که فیزیک از تفسیر آن عاجز است. حتی افراد تحصیل کرده نیز اصطلاح متافیزیک را به اشتباه به پدیده‌های عجیب و ماورایی اطلاق می‌کنند. در این نوشتار قصد داریم تعریف و توضیحی از متافیزیک و ماوراءالطبیعه ارائه کنیم.

متافیزیک

تعریف واژه متافیزیک به راحتی امکان‌پذیر نیست، آن هم وقتی این تصور در مردم ایجاد شده که متافیزیک به معنی مطالعه چیزی فرای فیزیک است و یا متافیزیک، فیزیک را بی‌اهمیت دانسته و از آن عبور کرده و به توصیف پدیده‌هایی غیرفیزیکی می‌پردازد. این تعریف و نگاه به متافیزیک کاملاً اشتباه است.

واژه «متافیزیک» از مجموعه ۱۴جلدی کتب فلسفی ارسطو می‌آید که به «متافیزیک ارسطویی» مشهور است. ارسطو خودش این نام را بر آن نگذاشته و این واژه را نمی‌شناخته است، او مجموعه کتابش را به فصول «فلسفه اولیه، علوم اولیه، خرد، الهیات» تقسیم کرده بود. صد سال بعد از مرگ ارسطو یکی از شاگردان مکتب ارسطو و از ویرایش‌کنندگان کتب او (احتمالاً آندرونیکوس رودوس) نام این مجموعه کتاب را Ta meta ta phusika می‌گذارد که به زبان یونانی به معنی «بعد از فیزیک» است.

چرا آندرانیکوس رودوس این نام را برمی‌گزیند؟ چون ارسطو کتابی در مورد علوم طبیعی دارد که نام آن «فیزیک» است و امروز بنام «فیزیک ارسطویی» شناخته می‌شود. ارسطو مجموعه کتب فلسفی را پس از کتاب «فیزیک» به رشته تحریر درآورده است. شاگردان و مریدان ارسطو بر این باور بودند که کتب فلسفی باید پس از «فیزیک ارسطو» مطالعه شود و کسی واجد شرایط فهم آنهاست که علوم طبیعی یا «فیزیک» را فهمیده باشد و بنابراین آن را «متافیزیک» به معنی «بعد از فیزیک» نامیده‌اند که به همین نام هم مشهور شده است. متافیزیک بخشی از مباحث فلسفه است که در مورد کُنه وجود، چیستی، علت اولیه و «آنچه غیرقابل تغییر است» بحث می‌کند و به صورت کلی به دو دسته «متافیزیک قدیم» و «متافیزیک نوین» تقسیم می‌شود که هرکدام به موضوعاتی فلسفی متفاوتی می‌پردازند و ابداً ربطی به پدیده‌های غیرطبیعی/فراطبیعی/ماورایی ندارند. البته بحث در لزوم یا درستی فلسفه ارسطویی و متافیزیک همچنان داغ است و فلاسفه بسیاری (از جمله کانت) متافیزیک را نادرست و بی‌معنا می‌دانند. (دایره‌المعارف فلسفه دانشگاه استنفورد)

شاید اشکال در فهم واژه برای فارسی‌زبانان از آنجا ایجاد شده که فلاسفه عرب‌زبان مکتب ارسطو، کتاب فیزیک ارسطو را «الطبیعه» و مجموعه متافیزیک را «مابَعدُ الطبیعه» یا «بعد از علوم طبیعی» ترجمه کرده‌اند و این هم‌شکلی نام، این امر را مشتبه کرده است که «مابعدالطبیعه» همراستا یا هم‌سنخ با «ماوراءالطبیعه» است. در صورتی که این تصور غلط است و میان این دو مفهوم ارتباطی وجود ندارد.

ماوراءالطبیعه

پدیده‌های ماورایی اقلامی از پدیده‌ها هستند که به شکل علمی و طبیعی قابل توضیح نیستند، دلایل نامشخص دارند و از دیرباز در فرهنگ عامه وجود داشته‌اند. شواهد علمی و دانشمندان، پدیده‌های ماورایی را پشتیبانی نکرده و آن را نمی‌پذیرند. این پدیده‌ها می‌تواند شامل باور به شعور مواد، انرژی‌های خاص مثبت و منفی، وجود روح، دیدن موجودات فضایی، اعتقاد به تعبیر خواب، طایع‌بینی، چاکرا، طلسم، تله‌پاتی، استخاره، الهام، تقدیر و شانس، جن، موجود غیر ارگانیک، هومیوپاتی و هر چیز غیرطبیعی باشد.

برعکس آنچه تصور می‌شود تحقیقات فراوانی برای اثبات یا وجود موارد فراطبیعی و ماورایی انجام شده اما همه آنها با شکست مواجه شده‌اند. دانشمندان معتقدند ادعای مشاهده پدیده‌های ماوراءالطبیعه می‌تواند ناشی از تفسیر یا برداشت نادرست افراد از وقایع طبیعی، سوءتعبیر یا سوءتفاهم، نوعی شیادی یا صرفاً یک اتفاق احتمالی باشد به همین دلیل است که بنا به اصل تیغ اوکام این تفکرات کنار گذاشته می‌شوند.

افراد زیادی در جهان مدعی دیدن پدیده‌های ماورایی، تله‌پاتی، ذهن‌خوانی، ارسال انرژی، گفتگو با مردگان و مواردی از این دست شده‌اند. اولین بار در سال ۱۹۲۲ گروهی از دانشمندان امریکایی جایزه ۲۵۰۰ دلاری برای کسی گذاشتند که در شرایط آزمایشگاهی یکی از این پدیده‌های ماورءالطبیعه که مدعی آن است، اثبات کند. پس از آن گروه‌های علمی مستقل و دانشمندان فراوانی از سراسر جهان جایزه‌های مشابهی را اعلام کردند که امروز مجموع آنها به حدود ۲.۴ میلیون دلار می‌رسد. جیمز رندی که خود یکی از مشاهیر برملا کردن شگرد طالع‌بینان و و گرفتن مچ مدعیان ماورایی است، جایزه یک میلیون دلاری برای کسی تعیین کرده که بتواند چیزی فراطبیعی را در حضور متخصصان اثبات کند. تا کنون همه مدعیان در برابر همه این جوایز شکست خورده‌اند.

نکته مهم اول : متافیزیک بحثی فلسفی در مورد علل وجود و چیستی موجودات است و ارتباطی به ماوراءالطبیعه ندارد.

نکته مهم دوم : دنیای علم نمی‌گوید که چیزی فراطبیعی وجود ندارد، بلکه معتقد است که این موارد قابل بررسی در دنیای علم نیست و نمی‌توان از راه علم به اثبات آن رسید و دنیای علم نیز به آن نیازی ندارد. لذا این موارد را کنار گذاشته و بحث در مورد آن را نمی‌پذیرد. اما باید توجه داشت که هرجا فردی یا گروهی مدعی اثبات علمی پدیده فراطبیعی شد علم به سراغش آمده و ادعای او را بررسی خواهد کرد.

نکته مهم سوم : وقتی نتوان «عدم وجود یک اتفاق غیرطبیعی» را به کمک علم اثبات کرد به معنی «وجود آن اتفاق غیرطبیعی» نیست. به لحاظ منطقی بار اثبات ادعا به عهده مدعی است. اگر فردی مدعی شود که «یک قوری در فضای میان کهکشان‌ها امور کائنات را اداره می‌کند» علم نمی‌تواند عدم وجود آن را اثبات کند، اما به معنی وجود این قوری هم نیست. کسی که چنین ادعایی کرده باید آن را اثبات کند و تا زمانی که به اثبات نرسیده گفتگو در مورد آن بی‌معنی است و فقط به شکل ادعا/باور/عقیده‌ی فرد مدعی باقی می‌ماند.

پاسخ بدهید

وارد کردن نام و ایمیل اجباری است | در سایت ثبت نام کنید یا وارد شوید و بدون وارد کردن مشخصات نظر خود را ثبت کنید *

*

26 دیدگاه

  1. متشکرم بابت تحلیل و توضیح خوب شما.
    به نظرم جایزه‌ای که توسط دانشمندان علمی گذاشته شده، هیچ‌وقت برنده‌ای پیدا نخواهد کرد؛ نه به دلیل واقعیت نداشتن ماوراءطبیعت، بلکه به دلیل قصور روش تجربی از اثبات یا نفی این سنخ امور.
    به عبارت دیگر، روش بررسی هر موضوع، ضرورتا توسط همان موضوع تعیین می‌شود و امری اعتباری و قراردادی نیست. موضوعات ماراءطبیعی، نمی‌توانند با بهره‌گیری از شیوه و روش تجربی و طبیعی، بررسی و ارزیابی شوند. چنانکه عکس ماجرا نیز همینگونه است و موضوعات طبیعی را نباید با روش عقلی، نقلی، حدسی یا وحیانی بررسی کرد.

  2. بسم الله الرحمن الرحیم
    در دنیای فعلی همه تا زمانیکه چیزی را لمس نکنند و با چشم نینند باور نمی کنند .
    ولی خلی از افراد با همین علم غیبی معالجه و خبرهایی بهشان رسیده که بعدا ثابت شده درست بوده
    خیلی از افراد از طرق ایات قران درمان شدند.

    نیروی ماورائی یا همون حس درونی در خیلی جاها ثابت شده ولی چون با چشم قابل روئیت نیست خیلی ها قبول ندارند کسانیکه قران را خوانده باشند با ترجمه منکر این نیرو نیستند
    خودم خیلی وقتها در فکر یه شخص بودم در همان لحظه یا طرف زنگ زده یا در خونه را زده زیاد اهمیت نمی دادم ولی بعدها متوجه شدم یه حسی بهم الهام می دهد کسی هست از دوستان این قظیه را برام تشریح بکند
    خودم بعضی وقتا احساس می کنم این کار جواب می دهد یا نه ولی حداقل بالای ۸۰℅ تمام احساساتم در مورذ اون موضوع درست در اومده
    ادعا نمی کنم ولی یه سری برنامه ها از قبل به انسان احساس خوب وبد
    بودن را می به اسان می. دهد اینها همون نیروهایی درونی یا ماورائی هستند که علم روز از درک انها عاجز است

  3. سلام

    علم ماورا وجود داره
    شخصایی ک میگن علم ماورا وجود نداره بخونن این متنو
    شمایی ک میگی علم نتوسته ثابت کنه ک ماورا وجود نداره
    شمایی ک میگی همه اینا تخیل و وهم ذهنه
    شمایی ک به صورت سطحی این جهان رو نگاه میکنی و هیچ دقتی تو هیچکدون از آفریده ها نمیکنی
    شمایی ک حرفات رو بدون هیچ مدرکی میزنی
    شمایی ک حرفت رو با قاطعیت میگی بدون اینکه هیچ اطلاعی داشته باشی

    حالا گوش کن

    اون داشنمندایی ک نتونستن ثابت کنن چه مدرکی دارن ک علم ماورا وجود نداره

    اون داشنمندی ک میگه این علم و ماورا نیستش از رو چه فرضیع ای این حرف رو میزنه

    چه سندی داره ک با این قاطعیت حرفش رو میزنه

    مگه حتما باید تجربه ماورا داشته باشه ک ثابتش کنه

    خیلی چیزا تو جهان هستی هست ک انسان ها حتی یک درصدش رو هم نمیدونه

    جن موجود فرا زمینی هست دانشمندا نمیتونن این رو ثابت کنن

    چجوری ثابت کنن زمانی ک خودشون میگن ما نمیتونیم ببینیمشون یا نمیتونیم هسش کنیم

    چون تو قرآن و پیش حضرت سلیمان جن ها کمکش میکردن میگن جن وجود داره

    وگرنه میگفتن جن هم وجود نداره

    برا شمایی ک هیییییییییچ اطلاعی نداری و حرفت رو با قاطعیت میگی
    برا شمایی ک الکی شعار میدی

    من حرفام رو با قاطعیت میزنم چون اطلاع دارم از بیشتر چیزایی ک شما خودت یه درصدشم نداری

    مگه همین کهکشان راه شیری تازه کشف نشده؟ مگه خورشید یکی از اون سیاره هایی ک داخل کهکشان راه شیری نیس؟ لابد اینم وجود نداره

    یه کلام وسلام هیچ چیزی تو این دنیای بی کران غیر ممکن نیس

    اصلا از کجا معلوم شاید منی ک الان دارم این متنو مینویسم من نباشم یا اون چیزی ک شما فک میکنی نباشم

  4. سلام. اگه ماورای طبیعی از نظر علمی ثابت نشده پس چشم سوم چیه؟ من نمیفهمم چطور پس امکان داره یکی ذهن خون باشه؟ ادم از کجا باید بفهمه استعداد دادگیری علم ماورای طبیعی رو داره که. ادامش بده؟ ایا این کاردرستیه تحقیق و پیگیری و حتی تحصیل؟

  5. سلام
    ماورا طبیعت آنچه که انسان ازآن علم ندارد ولی آنچه وقت علم آن برسه میشه علمی میات تو حیطه منطق و فلسفه علم هم تقسیم شده به همه اجیال انسان نه به جن ونه به حیوان ما بامبایل بریم ۳۰۰سال بیش میشه ماورا طبیعت کشف ۳۰۰سال آینده میشه ماورا طبیعت ما انسانها باسوال ازخود ماورا رو کشف میکنند نه از دیگران تنها ماورا که کسی نیتواند بشناسد روح است جن رو خیلیا دیدن پس ماورا نیست ملاکه هم دیدن این هم ماورا نیست روح هیچکس ندیده شعور باطن همان روح است نیوتن از خودش یعنی از شعورباطن سوال کرد سیب چرا به زمین افتاد من آدم بیسواد هستم ولی میتونم جواب بدم

  6. کسایی که به قدرت ماورایی اعتقاد ندارن یعنی بی خدان یعنی می خوان بگن خدا وجود نداره مگه جادو وجود نداره ؟ ایا علم تونست جادو رو اثبات کنه؟ نمی تونه هزار ساله دیگه هم نمی تونه اثباتش کنه یاجن .جن کلی قدرت های ما ورایی داره اما یعنی جن وجود نداره ؟هرکی میگه وجود نداره سرچ کنه احضار جن و مطالعه کنه گفتن چطوری یک جن احضار کنیم شما گام به گام مر حله به مرحله و درست انجام بده و با شرایطی که گقته اگه اتفاقی نیوفتاد بعد قضاوت کنید امتحان کنید پدر بنده در جوانی اینکارو برا تفریح و هیجانی انجام می دادن

  7. چیزی که من از این مقاله متوجه شدم این بود که علم (علمی که شما میگید) در مورد برخی از چیزها نمیتونه اظهار نظر کنه و سکوت میکنه، اما نمیدونم چرا بعضی از دوستان اومدند و با قطعیت همه چیزو رد کردند.
    ضمن این که قبول دارم برخی از پدیده ها ممکنه بر اثر خطای ادراک، وهم و خیال باشه ولی وجود پدیده هایی غیر عادی و حتی عادی که علم نتونسته براشون توضیحی پیدا کنه یه چیز غیر قابل انکار هستش
    فلاسفه هم به همین اشاره کردند که توضیح برخی چیزها خارج از قلمرو علم هست و جواب برخی از سوالات رو فقط میشه در فلسفه و عرفان و دین و … پیدا کرد.

  8. بحث متافیزیک و ماوراالطبیعه و علم چیزی نیست که به همین سادگیها در یک مطلب یک صفحه ای خلاصه شود…نیازمند سال ها مطالعه و تحقیق است ……

    • ملاحظه شود که در اینجا موضوع اشتباه در ترجمه است. کلمه متافیزیک یک کلمه خارجی است که ریشه در فلسفه دارد و اگر ما ماوراء الطبیعه را به عنوان معادل آن در نظر بیگیریم در این صورت این کلمه هم به همان اشاره خواهد کرد. در حالیکه منظور ما از ماوراء الطبیعه موجودات غیرمادی است و در این معنا معادل کلمه متافیزیک نیست. متن بخوبی موضوع را شرح داده برای شرح بیشتر به ویکی پدیا مراجعه شود بهتر است هم بخش فارسی و هم انگلیسی مطالعه شود.

  9. میشه درمورده فرقه متافیزیکه نوین و قدیم هم بگین متشکرم

  10. بسم الله الرحمن الرحیم

    خیر اینطور نیست..خیلی چیزها وجود دارند که ما با ادراکات حسی خودمان نمی توانیم آنها را درک کنیم
    بلکه هستند و اثر دارند و خاصیت از خود نشان می دهند

    مثل موج موبایل و حتی خیلی قبل از اون امواج رادیو و تلویزیون ..اینها را نمی توان حس کرد و یا با چشم دید
    اما خاصیت دارند و اثر دارند

    بنابراین انکار وجود چیزهایی که نمیتوانم حس کنیم و ببینیم کاملا غلط است و انسان را به بیراهه می کشاند

    نه خیر اینطور نیست
    هم فرشتگان وجود دارند و هم جنیان وجود دارند عوالم دیگری وجود دارد و حتی ایمان به عالم غیب یکی از متعلقات ایمان هست
    عالم برزخ وجود دارد و پس از مرگ به آنجا میرویم ..بدن دنیایی ما در این دنیا می ماند و با بدن مثالی یا برزخی
    به عالم برزخ می رویم

    • موضوع در اینجا انکار چیزی نیست بلکه تایید علمی است. اینکه شما اینها میگویید از نظر علم رد نمیشود ولی تایید علمی طبق آنچه که در متن اشاره شده نیز ممکن نیست. بحث علم حس مستقیم نیست بلکه هر گونه اثر حتی بطور حس غیر مستقیم است. استفاده از امواج مخابراتی براساس اثرات قابل حس و مشاهده از انها صورت گرفته و اصولا تمام دنیای مهندسی وابسته به فیزیک است و اثرات آنها در ازمایشکاه وجود دارد.

  11. دیدگاهای بنده یا شاید دیگران اصلا نمایش داده نمیشه . یا قرار نمیدید بهرحال …
    توجه داشته باشید که هیچ چیز غیر طبیعی و غیر حسی در هستی و کائنات وجود نداره . و هیچ چیزی خارج از چارچوب هستی وجود خارجی نداره و فقط زایده ذهن و تخیل انسانه مثل فرشته ، ملکوت و عالم الهی و اینجور چیزا .
    حتی متافیزیک هم جزئی از هستی است نه خارج از اون .
    هاوکینگ صحبت جالب کرده و اون اینه که وجود هر چیزی در این هستی و کیهان قابل توضیح است و هیچ چیزی وجود نداره که جهت اثبات وجودش توضیحی براش نباشه .
    نکته سوم بسیار بسیار درسته و بزرگترین مشکل فکری انسان از ابتدا تا ابد است .

    • دوست عزیز چرا میفرمایید دیدگاه شما و سایرین منتشر نمیشه ؟!!!!!

    • کاملا با نظر شما موافقم.ماوراء طبیعه وجود نداره و متافیزیکم هنوز اثبات نشده.خارج از عالم درک و ذهن ما چیزی وجود نداره.

    • بسم الله الرحمن الرحیم

      با دیدگاه شما موافق نیستم و البته این نوع دیدگاه بسیار خطرناک است و آخر و عاقبت خوبی به همراه ندارد
      لطفا دیدگاهتان را تصحیح کنین
      فرشتگان وجود دارند و در بسیاری از آیات قرآن مجید به صراحت نام چهار فرشته ی مقرب خداوند آمده است
      از آنجا که ایمان به وجود فرشتگان از متعلقات ایمان است و شیطان سعی در زدن ریشه ی ایمان دارد لذا این نوع تفکر شما شیطانی است و لطفا آن را اصلاح کنید.
      با تشکر

      • دین عقل ادم را از بین میبره! متاسفم برای این دیدگاه خرافی که حتی یک دلیل هم براش ندارین! فقط تو مغذتون فرو کردن!!! بذارین ما شیاطین زندگیمونو بکنبم! شما هم ب این دری وری ها ادامه بدین! موفق باشی

        • بسم الله الرحمن الرحیم
          همه چیز با علم قابل اثبات نیست همانطور که در قرآن از یعلمون استفاده شده
          از کلماتی نظیر یؤمنون و یا بالاتر از یعنی یوقنون هم استفاده شده به عنوان مثال
          در آیات اول سوره ی مبارکه بقره از تعبیر یؤمنون بالغیب استفاده شده و نگفته
          یعلمون بالغیب…..بنابر این باید به عالم غیب ایمان بیاوریم یعنی جنس فهمیدن
          عالم غیب ایمان است و علم نیست

          والعاقبه للمتقین….

        • دوست عزیز اجازه بدین انتخاب ازاد باشد و به همدیگه توهین نکنیم . اگر این مطالب به درد شما نمیخوره مطالعه نفرمایید .من استاد درمان و درمانگری استادم بقدرت علم ماوراالطبیعه. یقین بدانید این علم است و هر کسیبه حریم رحمانی اجازه ورود یافت صاحب مقامات و کرامات میشود . با پریشان گویی در گرداب طوفانهای ذهن غوطه ور و نهایتا غرق میشوید

    • بسم الله الرحمن الرحیم

      خیر ، اینطور نیست که شما نوشته اید.فرشتگان وجود دارند و عالم غیب موجود است
      و بر زندگی بشر و انسانها کاملا مؤثر است و تاثیر دارد
      قرار نیست هر چه که نتوانستیم حس کنیم و در محیط آزمایشگاهی به تجربه اثبات نشده نظر به نبودن
      آن چیز یا موجود بدهیم

      موجودات دیگری مثل عوالم دیگر و فرشتگان وجود دارند

      • بنده با نظر دوستانی که میگن چیز ماورا وجود نداره موافقم ، و اما شما که به دنبال اثبات چیزهای ماورا در احادیث و کتابهای مذهبی هستین نظرتون محترمه و قابل برسی و اما در یکی از احادیث به نقل از پیامبر که اکثردوستان شاید شنیده باشن که اگه اشتباه نکنم ، به یارانش میگه یک روزی این داس من با اسمان خواهد رفت منظور :(استفاده از فلز در هوا پیما های امروزی ) خوب در اون زمان هیچ کسی نفهمید منظور پیامبر چیه و شاید افرادی که در کنارش فکر کردن پیامبر داره در مورد یک چیز ماورا حرف میزنه ولی حالا از لحاظ علمی ثابت شده و توضیح براش هست ، و اما امروز ما هم زیاد تفاوتی نکردیم هر چند از لحاظ تکنولوژی پیشرفت کردیم ولی تا انتهای راه خیلی مونده و اگر روح یا هر چیز ماورا وجود داشته باشه بعدها توضیح علمی براش پیدا میشه زمان خیلی چیزها رو روشن میکنه ، افسوس که عمر کوتاست

  12. اسمشو باد بزارن متا لایتهعالا